Świat nieustannie pędzi do przodu. Rozwój technologiczny dotyczy każdej dziedziny życia, w tym także sektora produkcji żywności. Aby oferowane produkty były wysokiej jakości i nie zagrażały zdrowiu konsumenta, konieczne jest dokładne przebadanie żywności w akredytowanym laboratorium badawczym.
Czym jest akredytacja?
Laboratorium chcące otrzymać akredytację w zakresie badania żywności musi przejść procedurę kontroli, po której otrzymuje potwierdzenie kompetencji do wykonywania określonych zadań. Akredytacja zobowiązuje do stałego monitorowania miarodajności wyników badań prowadzonych przez daną jednostkę. System kontroli zapewnia odpowiednią jakość wyników i minimalizuje możliwość wystąpienia negatywnych skutków, powstałych w wyniku ich błędów. Procedura ta kwalifikuje dane laboratorium, jako kompetentne lub nie, do wykonywania określonych badań. Nie jest ona jednak jednoznaczna z dopuszczeniem jakiegokolwiek wyrobu, natomiast może być istotna dla organów dopuszczających lub certyfikujących. Nie stanowi ona gwarancji wyników badań, ani nie jest równoznaczna z certyfikacją produktu. Akredytowane laboratorium badawcze musi cechować się bezstronnością, niezależnością i rzetelnością.
Cele akredytacji
Posiadanie akredytacji przez laboratorium ma za zadanie budowanie i umacnianie zaufania do przedstawianych wyników badań. Akredytacja jest gwarantem uzyskania poprawnych wyników, uzyskanych przez rzetelną analizę.
Etapy procesu akredytacji
- złożenie wniosku i jego weryfikacja;
- po wstępnej akceptacji następuje wizytacja, obserwacja i oceny usług na miejscu;
- propozycja wdrożenia działań korygujących;
- wystawienie oceny końcowej i decyzji o akredytacji przez Komitet Akredytacyjny.
Jednostką akredytującą w Polsce jest Polskie Centrum Akredytacji. Jego zadaniem jest poświadczanie, że laboratorium badawcze spełnia określone w normach wszelkie wymagania konieczne do realizacji określonych badań. Na świecie istnieją następujące organizacje akredytujące:
- IAF (International Accreditation Forum) – międzynarodowe forum akredytacyjne
- ILAC (International Laboratory Accreditation Conference) – międzynarodowa konferencja akredytacji laboratoriów
- EA (European Co-operation for Accreditation) – europejska współpraca w dziedzinie akredytacji
Akredytacja jest udzielana laboratorium w stosunku do działalności, w jakiej ma ono kompetencje techniczne. Laboratorium zobowiązane jest do przedłożenia dowodów potwierdzających te kompetencje. Przy ocenie jednostki bierze się pod uwagę: system zarządzania organizację, jakością i kompetencje techniczne. Po uzyskaniu akredytacji laboratorium jest nadal nadzorowane przez PCA.
Rodzaje wykonywanych badań
Aby badania żywności potwierdzały jej przydatność do spożycia muszą zostać wykonane kompleksowo. Mnogość rodzajów oznaczeń i analiz pokazuje jak złożony jest to proces i jak wiele wymagań musi spełnić produkt spożywczy, aby zostać dopuszczonym do sprzedaży. W odniesieniu do żywności wykonuje się następujące rodzaje badań:
- badania mikrobiologiczne – obserwacje wzrostu i rozwoju pleśni i drożdży oraz bakterii chorobotwórczych;
- fizykochemiczne – pozwalają uzyskać niezbędne informacje odnośnie składu produktu, obecności mikro – i makroelementów, witamin, zanieczyszczeń metalami ciężkimi, obecności pestycydów, dioksyn, wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych i substancji dodawanych do żywności, pozostałości leków weterynaryjnych (antybiotyków), mikotoksyn. Specjalistyczne badania określają także czy żywność nie została zafałszowana lub nadmiernie napromieniowana;
- badania przechowalnicze – służą do określenia czy żywność nie psuje się w deklarowanym terminie ważności;
- badania obciążeniowe – dostarczają informacji dotyczących zachowania się produktu po wprowadzeniu do niego drobnoustrojów i przechowywania w określonych warunkach.
